FEDERATIES  
Install Magazine 1002 – februari 2025

Gezond Binnenklimaat op de agenda zetten

Rehva Brussels Summit in het teken van de herziene EPBD

Rehva is de koepelorganisatie van de Europese nationale verenigingen van HVAC-technici, en groepeert 120.000 professionals uit 26 Europese landen. Ons land wordt vertegenwoordigd door Atic. Elk jaar houdt Rehva een congres in Brussel over actuele ontwikkelingen. Dit jaar stond het congres in het teken van de herziene EPBD. Deze richtlijn is in het voorjaar van kracht geworden en moet nu omgezet worden in lokale wetgeving. Een van de krachtlijnen van het congres was dat er daarbij voldoende aandacht gaan naar het binnenklimaat.

Dit jaar was een jubileumeditie: het was namelijk de tiende keer dat de Rehva Brussels Summit werd georganiseerd. Centraal thema was hoe de implementatie van de nieuwe EPBD kon bijdragen tot meer klimaatneutraliteit. Dit werd besproken aan de hand van een reeks presentaties en panelgesprekken, waarbij zowel technische experts aan het woord kwamen, als vertegenwoordigers van het Europees Parlement en de Europese Commissie, evenals andere belangengroepen. De nieuwe EPBD heeft een sleutelrol in het terugdringen van de uitstoot door gebouwen. Rehva benadrukte echter dat de focus niet eenzijdig op energiebesparing en uitstootreductie mag liggen. Een gezond binnenklimaat is van cruciaal belang. Daarom is Rehva tevreden dat dit aspect wordt meegenomen in de nieuwe richtlijn. De vereniging zet zich dan ook in om technische instrumenten te ontwikkelen om de zorg voor een goed binnenklimaat in de praktijk te vertalen.

Binnenklimaat als aandachtspunt

Het is een uitdrukking die wel eens terugkomt in HVAC-kringen: “gebouwen zijn niet bedoeld om energie te besparen, maar om een aangenaam binnenklimaat te creëren”. Als het puur om energiebesparing zou gaan, was de oplossing simpel: laat gewoon verwarming, koeling en ventilatie weg, en de energierekening zal sterk dalen. Dat gaat echter voorbij aan het doel van gebouwen. De nieuwe EPBD stelt dan ook dan een goed binnenklimaat gegarandeerd moet worden. Het concept van binnenklimaat is ruimer dan puur thermisch comfort: het omvat ook een goede luchtkwaliteit en aspecten zoals verlichting en akoestiek. Deze laatste twee vallen buiten de bevoegdheid van de HVAC-ontwerper, maar de eerste twee vormen de kern van ons vakgebied.

De aandacht voor gezondheid is een belangrijke verschuiving in de regelgeving. De coronacrisis heeft ons doen beseffen hoe belangrijk de rol van ventilatie is. Voordien hanteerden we vooral zintuiglijke criteria in de beoordeling van luchtkwaliteit: kort gezegd, ervoor zorgen dat het niet al te muf ruikt. Nu zijn we ons beter bewust van de aanwezigheid van schadelijke stoffen. We hebben ook veel ervaring opgedaan in het voorkomen van virusbesmettingen door de lucht. Die expertise kan nu ingezet worden in het ontwerp van nieuwe installaties. Het hoeft daarom niet te gaan om het voorkomen van dodelijke epidemieën, ook het verminderen van ziektedagen door griep, bijvoorbeeld, heeft al een positief effect.

Nood aan criteria

Om de kwaliteit van het binnenklimaat te beoordelen, hebben we criteria nodig. Op het vlak van thermisch comfort is er al heel wat werk verricht, voor andere aspecten is de situatie minder gunstig. Rehva streeft ernaar dat deze criteria zoveel mogelijk op Europese schaal worden vastgelegd, of tenminste toch onderling compatibel zijn. Het gebeurt nu te veel dat er eerst een Europese richtlijn wordt ingevoerd, en dat er dan op nationaal of regionaal vlak standaarden worden uitgewerkt om die regels toe te passen. Het resultaat is een doolhof van verschillende regelingen, waardoor internationale uitwisselingen sterk bemoeilijkt worden. De EPBD zit nu in de omzettingsfase. Rehva dringt erop aan om van deze periode gebruik te maken om de uitvoeringscriteria zoveel mogelijk te stroomlijnen tussen de lidstaten.

De vereniging heeft trouwens een speciale afdeling opgericht om proactief de besluitvorming op Europees vlak te beïnvloeden, onder meer met een gerichte communicatie naar een aantal Europese parlementsleden. Zo kan men vermijden dat de technische vertaling van regelgeving achter de feiten aan moet hollen.

Van sensibilisering naar beleidsinstrument

Een nieuwe richtlijn voor energieprestatie houdt ook een nieuw EPC in. Dit biedt verschillende kansen. Eerst en vooral kan men een aantal aspecten in het nieuwe EPC opnemen, die er nu buiten vallen. Het mag echter niet al te ingewikkeld worden. Uiteindelijk moet de gebruiker er nog wijs uit raken. Gezien de toenemende digitalisering, kan men ook niet voorbij aan de Smart Readiness Indicator (SRI), die aangeeft hoe goed een gebouw in een digitaal netwerk kan functioneren. Dit wordt, naast het puur energetische, een belangrijk aspect in de beoordeling van een gebouw.

Het EPC is ook een handig instrument om de renovatie van het gebouwenpark te sturen. De Europese Commissie legt op om de gemiddelde energieprestatie van het gebouwenbestand met 16% te verbeteren tegen 2030. Het EPC is de meest aangewezen methode om slecht presterende gebouwen te identificeren en de verbetering te becijferen. Het EPC kan ook de basis vormen voor premies en verplichtingen, zoals nu al in Vlaanderen het geval is.

Een complicatie is echter dat de kwaliteit van EPC’s in de Europese Unie erg ongelijk is. Het EPC was oorspronkelijk gezien als een sensibiliseringsinstrument. In verschillende landen was de prioriteit vooral om zoveel mogelijk gebouwen snel van een EPC te voorzien. Daarvoor moest het opstellen van zo een certificaat in de eerste plaats snel en goedkoop zijn. Het effect op de kwaliteit laat zich raden. Italië stelde bijvoorbeeld weinig eisen aan wie een EPC mocht opstellen, met het gevolg dat prijzen van 50 euro gangbaar waren. Rehva schat dat hooguit 35% van de Italiaanse certificaten betrouwbaar zijn. Dergelijke effecten gelden in meer of mindere mate in de overige EU-landen. Emmanuelle Causse van het eigenaarsyndicaat International Union of Property Owners wees erop dat het vertrouwen onder bewoners en eigenaars in het EPC in een aantal landen sterk is uitgehold. Wil men dwingende maatregelen aan deze score verbinden, dan moet dit vertrouwen eerst hersteld worden.

Kortom, er is heel wat werk aan de winkel. Rehva ziet een sleutelrol weggelegd voor de sector om expertise te leveren bij de concrete uitwerking van de nieuwe richtlijn.

Door Alex Baumans

www.rehva.eu