FEDERATIES  
Install Magazine 1002 – februari 2025

Verwarmingsmarkt stagneert

Climafed roept op tot toekomstgericht beleid

De cijfers van Climafed, het voormalige ATTB, liegen er niet om. De markt voor verwarmingssystemen zit duidelijk in het slop. De zware terugval van 2023 is wel gestopt, maar het herstel is eveneens uitgebleven. De markt heeft zich gestabiliseerd op het lage peil van 2023, en er zijn maar weinig aanwijzingen dat er binnenkort beterschap op komst is. Dat betekent ook dat de klimaatdoelstellingen verder af zijn dan ooit, ook al omdat consumenten vooral naar traditionele oplossingen grijpen. Climafed pleit ervoor dat het beleid de nodige impulsen zou geven om de energietransitie te versnellen.

Dit jaar was ook de laatste voorstelling met Emile Vanden Bosch als secretaris van Climafed. Na 65 jaar activiteit in de branche in verschillende functies, gaf hij de fakkel over aan Hans Van Der Perre, die voortaan de ondersteuning van de vereniging op zich zal nemen.

Een conservatieve markt

Zoals elk jaar stelt Climafed, de vereniging van de leveranciers van HVAC-materiaal, de marktcijfers voor. In 2024 waren de resultaten minder negatief dan het jaar voordien, toen er een nooit geziene daling optrad. De markt heeft zich gestabiliseerd, maar dat betekent dat we nog altijd fors onder het niveau van de vorige jaren zitten.

Bovendien heeft er zich een verschuiving voorgedaan ten gunste van fossiele brandstoffen. Waar de eerste helft van 2023 nog een sterke toename van warmtepompen liet zien, met een terugval pas in de loop van het jaar, heeft die daling zich in 2024 doorgezet. Alle types van warmtepompen deelden in de klappen (-40%, van 50.500 stuks naar 30.500), met de monoblock toestellen als sterkste dalers. Zelfs warmtepompboilers deden het slecht, terwijl dit type toestel gemakkelijk te installeren is en een zeer korte terugverdientijd heeft. Ook voor deze categorie was de daling meer dan 50%, van 37.700 naar 16.000.

Anderzijds kenden verwarmingsketels een heropleving, zowel staande als wandhangende gasketels (+9%, van 152.000 naar 165.000). De sterkste stijgers waren echter de stookolieketels (+25%). Het belang van stookolie is jaar na jaar afgenomen, zodat de absolute aantallen beperkt blijven (van 9.800 stuks naar 12.000 in 2024). De stijging heeft alles te maken met de aangekondigde maatregelen van de Waalse regering om het gebruik van stookolie stapsgewijs te verbieden. Blijkbaar heeft de consument weinig vertrouwen in de alternatieven en geeft hij er de voorkeur aan om een traditionele oplossing te plaatsen nu het nog kan. Daar spelen natuurlijk ook economische motieven in mee: stookolie is goedkoop en een ketelvervanging is dikwijls gemakkelijker en goedkoper dan een overschakeling naar een warmtepomp.

Negatief imago ombuigen

Over het algemeen kan men zeggen dat economische overwegingen het halen van ecologische. De situatie in de bouw in het algemeen is niet rooskleurig. In nieuwbouw is een warmtepomp een voor de hand liggende keuze, maar het aantal nieuwbouwwoningen daalt jaar na jaar. Ook de renovatie doet het slecht. De renovatiegraad is gedaald tot ongeveer 0,5 % terwijl die net zou opgetrokken moeten worden tot minstens 3% om de klimaatdoelstellingen te halen. Specifiek voor 2024 veroorzaakte de aanhoudende regen vertraging in vele bouwprojecten, wat dan weer een weerslag heeft op de verkoop van HVAC-systemen.

Climafed betreurt ook dat de overheid geen duidelijk signaal geeft wat betreft de energietransitie. Zo heeft de discussie over een lager btw-tarief voor warmtepompen de sector geen goed gedaan. Uiteindelijk is de regeling verlengd tot eind juni, maar de boodschap blijft hangen dat warmtepompen duurder worden. De commotie aan het eind van het jaar over de totale milieu-impact van een warmtepomp zorgde eveneens voor een negatief beeld. Climafed heeft onmiddellijk gereageerd om de feiten op een rijtje te zetten, maar er is opnieuw twijfel gezaaid. Door verplichtingen af te zwakken of uit te stellen, heeft de consument bovendien het idee gekregen dat het allemaal zo dringend niet is. De kalender van de energietransitie blijft echter lopen, terwijl de plaatsing van toekomstgerichte systemen achteruit gaat.

Visie gevraagd

Climafed dringt aan op een toekomstgericht beleid. Aankoopbeslissingen worden meestal ingegeven door een visie op korte termijn, met de huidige economische situatie als basis voor de inschatting van de terugverdientijd. Het komt er echter op aan om gezinnen te overtuigen van het belang van toekomstbestendig verwarmen. Wie nu nog, pakweg, een stookolie-installatie zet, mag ervan uitgaan dat die nog voor het eind van de levensduur vervangen zal moeten worden. Zelfs als die behouden zou blijven, dan nog zal ze de waarde van het pand omlaag halen, omdat er bij verkoop een renovatie nodig is. Verouderde technieken toepassen bespaart misschien in eerste instantie geld, maar weegt op de verkoopprijs op langere termijn. Een toekomstbestendige installatie beschermt de waarde van het patrimonium. Climafed draagt bij tot de sensibilisering en vraagt vanwege de overheid om een stappenplan uit te werken om de gezinnen bij te staan in de modernisering van het gebouwenbestand.

Bij die sensibilisering is correcte informatie van belang. Het geval van de studie over het totale milieu-effect van een warmtepomp eind vorig jaar is al aangehaald. Ook over de impact van de CO₂-heffing in het kader van ETS2 wordt er uiteenlopend gecommuniceerd. Dat de invoering ervan fossiele brandstoffen duurder zal maken, staat vast. Het is echter nergens voor nodig om aan paniekzaaierij te doen met doemscenario’s. Climafed werpt zich graag op als factchecker om fabeltjes uit de wereld te helpen zodat beslissingen kunnen genomen worden op basis van feiten.

Zo zijn we bij een oud zeer aanbeland: de energieprijzen, of beter, de verhouding tussen de gas- en de elektriciteitsprijs. Hier heeft de overheid de belangrijkste hefboom in handen om gebouwenverwarming te verduurzamen. Dat wordt voldoende bewezen door ervaringen uit het buitenland. Het komt erop aan om die na te volgen.

Door Alex Baumans

www.climafed.be