OPLEIDING  
Install Magazine 1002 – februari 2025

Leren inregelen dankzij virtuele realiteit

Resultaten Hydreg+ project

Hydreg+ is een Smart Education @ Schools project. Het is een samenwerking tussen de vzw Opleiding en Techniek en de scholen GTI Mortsel en PTS Boom, met de steun van de Vlaamse overheid en het onderzoekscentrum Imec. De technologische uitwerking en ondersteuning werd verzorgd door DEXR. Doel was om een tool te maken waarmee leerlingen uit het secundair onderwijs de praktische kant van het waterzijdig inregelen onder de knie konden krijgen dankzij virtuele realiteit. De eerste modules van het project zijn nu beschikbaar.

Praktische beperkingen van scholen overstijgen

De insteek van het project was om de beperkingen van het traditionele onderwijs te overstijgen. Waterzijdig inregelen is essentieel voor de goede werking van een cv-installatie. In buurlanden zoals Nederland en Duitsland bestaat daar trouwens al regelgeving over. In de beroepskwalificaties, die de basis vormen voor het leerplan voor het onderwijs in Vlaanderen, staat waterzijdig inregelen dan ook opgenomen.

Het is echter niet eenvoudig om dat naar de schoolpraktijk te vertalen. Men moet over het gepaste materiaal beschikken, en dan nog kan slechts een beperkt aantal leerlingen tegelijk een praktijkoefening uitvoeren. Net omdat het zo omslachtig is, blijft praktijkonderwijs in inregelen zeer beperkt. Het team achter het project wilde deze beperking doorbreken door gebruik te maken van virtuele realiteit. In het Hydreg+ project wordt een virtuele omgeving gecreëerd waarin de leerlingen de praktische kanten van het hydraulisch inregelen kunnen inoefenen. De nadruk ligt op de concrete handelingen die de leerling moet stellen. Hydreg+ is geen simulatiesoftware om de hydraulica van een installatie te begrijpen. Dergelijke pakketten zijn er al op de markt. Het gaat er integendeel om dat de leerling weet wat hij concreet moet doen om ervoor te zorgen dat bijvoorbeeld een radiator het juiste debiet krijgt. Dankzij de mogelijkheden van virtuele realiteit kan men diverse omgevingen creëren zodat de leerling taken onder gevarieerde omstandigheden kan inoefenen. Het grote voordeel is dat de school daarvoor niet hoeft te investeren in materiaal of leslokalen: de VR-sets volstaan.

Ondersteunen van praktijklessen

Uiteraard kan virtuele realiteit nooit de praktijk vervangen. De ultieme test blijft de realiteit. Door de handelingen eerst in te oefenen met VR, kan men echter al een hele reeks beginnersfouten wegwerken. Zo is de leerling beter vertrouwd met de techniek wanneer hij met de realiteit wordt geconfronteerd. De VR omgeving fungeert als het ware als een vluchtsimulator in de vliegopleiding. Bovendien kan de leerling geconfronteerd worden met grotere variëteit aan omstandigheden dan mogelijk is in het praktijklokaal van een gegeven school. Het Hydreg+ pakket is dus een voorbereiding op de praktijklessen, zodat die zo efficiënt mogelijk kunnen verlopen.

Op dit ogenblik telt het Hydreg+ pakket zes onderwerpen. Deze worden nog vervolledigd:

• Voorbereiden voor het inregelen van een CV-installatie
• Voorinstellen radiatorkranen bij montage
• Inregelen van een radiatorkraan aan de hand van een vooraf berekende instelwaarde
• Controle via de temperatuurmethode
• Inregelen van radiatorkranen met een toerentalgestuurde pomp
• Inregelen van regelkranen met drukmeetnippels

De leerkracht kan specifieke opdrachten uitwerken door te bepalen welke stappen de leerling moet doorlopen, wat de succescriteria zijn, welke elementen gebruikt kunnen worden, in welke omgeving de oefening zich afspeelt en welke informatie er te zien is in de simulatie. Dat laatste gebeurt via interactieve pop ups in de VR-omgeving.

Levend systeem

De toepassing zal ter beschikking gesteld worden aan de scholen via de VR-brillen van het RTC. Op deze manier blijft Hydreg+ een levend systeem, dat constant kan worden bijgewerkt en aangepast. Initiatiefnemer Patrick Uten licht toe: “we willen vermijden dat scholen zouden moeten investeren in een statisch pakket. Dergelijke systemen raken snel in onbruik, bijvoorbeeld omdat ze niet volledig beantwoorden aan de behoeften van de school of omdat de nodige ondersteuning ontbreekt. De investering van de school rendeert dan niet optimaal. Door de verdeling via de RTC’s te laten lopen, kunnen we er niet alleen voor zorgen dat de scholen altijd over de laatst bijgewerkte versie van de toepassing beschikken, maar ook dat ze de nodige hulp krijgen bij het gebruik ervan.”

Train the trainer

Een grote prioriteit voor het team is nu om de leerkrachten vertrouwd te maken met de mogelijkheden van de toepassing. Zoals alle innoverende technieken zal Hydreg+ een groter effect hebben naarmate de leerkrachten beter op de hoogte zijn van de mogelijkheden en beperkingen ervan. Het is geen wondermiddel dat alles in een klap oplost, maar een instrument dat geïntegreerd moet worden in een algemene aanpak. Vandaar dat het Hydreg+ team volop inzet op ‘train the trainer’ initiatieven. Bij de invoering van nieuwe technieken heerst er altijd een zekere terughoudendheid. Het komt erop aan om de leerkrachten te overtuigen van de voordelen.

Het team blikt al verder in de toekomst. Niet alleen wil men de mogelijkheden van Hydreg+ zelf uitbreiden en verdiepen. Het platform is ook inzetbaar voor andere onderwerpen, zoals de aanleg van leidingsystemen, aansluiten van toestellen, onderhoudsingrepen enzovoort. Daarvoor wordt nu gezocht naar partners.

Uit de veldtesten van Hydreg+ in PTS Boom en GTI Mortsel bleek dat het systeem positief wordt onthaald door de leerlingen. Het sluit immers nauw aan bij hun ervaringen met gaming, al dan niet in VR. Zo wordt de overdacht van kennis en vaardigheden niet alleen interactief, maar ook een stuk aantrekkelijker. Dat helpt dan weer om jongeren de stap naar de installatiesector te helpen zetten.

Door Alex Baumans

www.opleidingentechniek.be

Foto’s: Hydreg+