BATHROOM EXPERIENCE
Install Magazine – juni 2025
De vele facetten van kraanwerk
De AXOR Citterio C combineert een cilindrisch lichaam met een bijna platte, horizontale uitloop en getextureerde greep. (AXOR)
Donkere pvd-kleuren zoals dit Brushed Black Chrome zijn een populair alternatief voor zwart kraanwerk. (AXOR)
Getextureerde details zijn alomtegenwoordig bij Gessi. (Gessi via Facq)
Flessa driegatswastafelkraan van Gessi in Warm Bronze Brushed PVD. De warme metaaltinten en sterke prestaties overtuigen steeds meer consumenten van pvd. (Gessi via Facq)
Met behulp van aangepaste inlegopties wordt het kraanwerk naadloos in het badkamerdesign geïntegreerd. (GROHE)
In contrast met luxe materialen zoals donkere steen of wit marmer komen GROHE’s Warm Sunset afwerkingen mooi tot hun recht. (GROHE)
De cool start of koudestart is bij wastafelkranen in elk gamma de norm geworden. (GROHE)
Druk- en draaiknoppen winnen in de douche aan belang. De aantrekkelijke designopties en verbeterde prestaties liggen aan de oorsprong. (GROHE)
De ultraslanke Icon 3D Atrio muurkraan wordt middels 3D-printing geproduceerd en gebruikt zo een minimum aan materiaal. (GROHE)
GROHE kraanwerk in Phantom Black. (GROHE)
De groeiende aandacht voor waterbesparende ingrepen doet steeds meer particulieren over elektronisch kraanwerk nadenken. (Hansa via Facq)
De Alu+ reeks van Ideal Standard is volledig chroom- en nikkelvrij en bestaat voor 84% uit hoogwaardig gerecycled aluminium. (Ideal Standard via Facq)
De verschillende inlegopties van Nobili Dress. (Nobili via Desco)
Matte zwarte kranen zoals deze Nobili Lira blijven incontournable. (Nobili via Desco)
De Nobili Velis muurkraan wordt gekenmerkt door een fijn, rond design en elegante bediening rechtstreeks op de uitloop. (Nobili via Desco)
De e-Motion infraroodkraan in rvs 316 wordt gekenmerkt door een minimalistisch design met het oog in de uitloop. (rvb)
Kraanwerk evolueerde de voorbije jaren van functioneel element in een onvermijdelijke verchroomde uitvoering tot een van de belangrijkste designcomponenten van de badkamer. De inmiddels ontelbare mogelijkheden inzake vorm en kleur weerspiegelen een enorme verscheidenheid aan smaken en persoonlijkheden en met nieuwe kranen en douches krijgt een bestaande badkamer in een spreekwoordelijke oogwenk een volledig nieuwe uitstraling. Fabrikanten blijven intussen nieuwe looks lanceren, maar maken tegelijk ook werk van belangrijke duurzame keuzes.
Kleur als eerste bekommernis
Lag de consument in het verleden vooral wakker van de vormgeving van de kraan, met rond of vierkant als belangrijkste overweging, dan hebben bouwheren en gebruikers bij de keuze van het kraanwerk vandaag vooral een specifieke kleur in het achterhoofd. Natuurkleuren en zachte metaaltinten zoals champagnegoud, rosé, brons of gepatineerd messing doen het daarbij steeds beter; de uitvoeringen in fel goud of meer uitgesproken en gesatureerde kleuren verliezen in het algemeen aan interesse. Zelfs in de zoektocht naar karakter en persoonlijkheid is de angst dat een opvallende kleur na verloop van tijd gaat vervelen bij de eerder conservatieve Belg nooit veraf, en ‘tijdloos’ blijft bijgevolg een centraal criterium voor zowat elk aspect van de badkamer. Zwart kraanwerk blijft in dat opzicht niet verrassend incontournable, al zorgen de steeds diversere mogelijkheden en het groeiend bewustzijn rond onderhoudsgemak er wel voor dat het overwicht van de voorbije jaren afneemt.
Een gelijkaardige evolutie is op te merken in de materiaalkeuze. Hoewel er jaarlijks nieuwe kleuren gelanceerd worden in zowel gelakt kraanwerk als pvd-kranen, verschuift de markt steeds verder richting die laatste. Met name de duurzaamheid, krasbestendigheid en kleurdiepte die middels het physical vapor deposition procédé gerealiseerd worden, zijn daarvoor doorslaggevend. Op een volledig zwarte pvd-kraan is het vooralsnog even wachten, maar heel wat fabrikanten zijn wel bezig met de ontwikkeling en jaar na jaar worden nieuwe, steeds donkerdere uitvoeringen van gun metal of antraciet op de markt gebracht. Het lijkt met andere woorden maar een kwestie van tijd alvorens er effectief voldoende stabiliteit in de productie is om ook zwarte pvd-kranen aan haalbare prijzen op de markt te brengen.
Vormgeving zoekt extremen op
Dat kleur de eerste bekommernis is, betekent niet dat niemand nog wakker ligt van het design van de kraan. Tijdens het Salone Internazionale del Bagno 2024 in Milaan viel bijvoorbeeld op dat sommige fabrikanten de grenzen gaan opzoeken. In het allerhoogste segment betekent dat volledig te personaliseren 3D geprinte kranen; in het meer commerciële gamma gaat het om ultraslanke, ronde en soms hoge wastafelkranen enerzijds of net heel robuuste vierkante uitvoeringen anderzijds. Verschillende kraanfabrikanten combineren daarnaast ook een cilindrisch lichaam met een bijna platte, horizontale uitloop.
De slanke, ronde kranen worden door de consument in de regel het meest gesmaakt. Hoewel de meeste fabrikanten hiervoor niet slanker gaan dan wat een commercieel verkrijgbaar binnenwerk van 28 mm toelaat, zijn er hier en daar wel enkelingen die zich aan nog fijner maatwerk wagen. Een centrale vraag is in dat geval wel welke impact vuil en kalkaanslag op het gebruik, het onderhoud en de levensduur van de kraan hebben.
Gepersonaliseerde details
Alsof het ruime aanbod aan kleuren en designs nog niet voldoende mogelijkheden biedt om via het kraanwerk eigenheid aan de badkamer toe te voegen, wordt er in de iets hogere segmenten ook volop ingezet op extra personalisatie. Bij verschillende fabrikanten en kraanmodellen krijgt de klant bijvoorbeeld de optie om textuur – ribbels, groeven, putjes, … – toe te voegen aan een knop, handgreep of ander detail; in andere gevallen kunnen aflegvlakken, afdekplaten, grepen of een eventuele inleg zelfs in een ander materiaal gerealiseerd worden. Denk aan glas, hout, natuursteen of composietmaterialen met een brede waaier aan designs, uit een vast aanbod of rechtstreeks door de klant aangeleverd. Een interessante optie voor de commerciële en eerder luxueuze projectmarkt, zoals hotels of sterrenrestaurants, is dan weer om kranen met een naam of logo te laten graveren.
Water- en energiebesparing is de norm
Waterbesparing stond al geruime tijd op de agenda van de sanitairsector, maar onder invloed van de recente energiecrisis en toenemende droogteproblematiek groeide de voorbije jaren ook het draagvlak bij het grote publiek. Ontwikkelingen om water en energie te besparen kwamen daardoor in een stroomversnelling terecht. De technologieën an sich zijn daarom niet nieuw, maar worden wel aanzienlijk meer toegepast. Quasi elke kraan en douche is vandaag bijvoorbeeld uitgerust met een stroombegrenzer en perlator, waarbij debieten van 9 l/min voor handdouches en 5 l/min voor wastafelkranen stilaan de norm zijn. Sommige wastafelkranen zijn zelfs begrensd op 4 l/min of, voor de publieke sector, 1,9 l/min, zonder daarbij in te boeten aan comfort. Het lagere debiet zorgt in de eerste plaats voor een gereduceerd waterverbruik – op voorwaarde, tenminste, dat de kraan als gevolg niet langer blijft openstaan, vandaar het belang van een optimaal comfort -, maar helpt in het geval van een warmwatervraag ook het energieverbruik te beperken.
Een andere techniek die vanuit dat opzicht bijna standaard geworden is, is de cool start of koudestart bij wastafelkranen. Moest de hendel van een eengreepsmengkraan in het verleden volledig opzij geschoven worden om enkel koud water te leveren, dan zijn wastafelkranen vandaag zodanig vormgegeven dat dat al in de neutrale, doorgaans centrale, positie gebeurt. Dat is het geval bij zowel klassieke kranen als muurkranen en kranen met een hendel op het lichaam. Wetende dat gebruikers de kraan intuïtief in het midden plaatsen, ook voor eenvoudige dagelijkse handelingen zoals tanden poetsen en handen wassen, zorgt de koudestarttechnologie ervoor dat de warmwaterproductie op dergelijke momenten niet onnodig aangesproken wordt. Enkel wanneer de gebruiker de bewuste keuze maakt om warm water te vragen, wordt met andere woorden energie verbruikt. In combinatie met een verlaagd debiet kan dat voor aanzienlijke besparingen zorgen.
Vlot bediend
Op vlak van bediening is de koudestarttechnologie niet de enige die de voorbije jaren aan belang heeft gewonnen. Onder invloed van de coronacrisis vonden elektronische wastafelkranen in de publieke sector al langer een vaste plek, maar de groeiende aandacht voor waterbesparende ingrepen doet nu op z’n minst ook een aantal particulieren over elektronisch kraanwerk nadenken. Klassieke hendels blijven weliswaar de norm, maar wie de kraan tijdens het handen wassen of tanden poetsen normaal gewoon laat lopen, heeft bij een elektronische wastafelkraan wel degelijk wat te winnen.
In de douche heeft elektronisch kraanwerk ondanks enkele verwoede pogingen nog geen indruk kunnen maken op de consument. Slechts weinigen ondervinden echt een meerwaarde, terwijl de kosten en complexiteit van de installatie wel aanzienlijk oplopen. Klassiek inbouwkraanwerk heeft in de douche dan ook een veel grotere aantrekkingskracht, met onder meer de mogelijkheid om de kranen vóór de douche te plaatsen als interessante troef. Ook hier blijven hendels veelal de eerste keuze, met druk- en draaiknoppen op een verdienstelijke tweede plaats. De oplossingen zijn de voorbije jaren immers zodanig doorontwikkeld dat knoppen en panelen er even aantrekkelijk uitzien als andere opties en onder meer de debietsregeling en overschakeling tussen verschillende straalsoorten en hoofd- en handdouche soepeler verlopen.
Duurzaam materiaalgebruik
Nu technologieën voor water- en energiebesparing min of meer op punt staan en ook het comfort van de bediening een mooi punt bereikt heeft, verschuift de aandacht van fabrikanten op technisch vlak stilaan richting duurzaam materiaalgebruik. Een belangrijke impuls zijn de alsmaar strengere milieunormen, waardoor het gebruik van bepaalde materialen aan banden wordt gelegd en het bijvoorbeeld op steeds minder locaties toegestaan is om nog producten te verchromen. Vooral de grote kraanmerken zijn daarom op zoek naar chroom-, nikkel- en loodvrije alternatieven zoals kunststof en/of (gerecycleerd) aluminium. De eerste opties zijn inmiddels op de markt, maar over het algemeen is de ontwikkeling van dergelijke duurzame alternatieven nog in volle gang, met de zoektocht naar gepaste mogelijkheden op vlak van hygiëne, vorm, kleur en finish als belangrijkste drijfveren en, voorlopig, struikelblokken.
Een andere manier waarop fabrikanten proberen in te zetten op duurzaam materiaalgebruik, is door aandacht te schenken aan een efficiënte vormgeving en productie, om zo vooral minder materiaal te gebruiken en verspillen. Het gebruik van pure materialen zoals onbehandeld en recycleerbaar messing in combinatie met uiterst precieze CNC-machines is één manier om dat te bewerkstelligen; andere fabrikanten kiezen de weg van 3D-printing om grondstofresten of overschotten te vermijden. Het nadeel van 3D-printing is evenwel dat de productie vooralsnog duur is en dus enkel oplossingen biedt voor het hogere segment. In de toekomst liggen de verwachtingen dan ook vooral bij de nieuwe, of op z’n minst alternatieve, materialen. Al dient het gezegd dat ook een tijdloos design een belangrijke bijdrage levert aan de strijd tegen verspilling en overproductie. Hoe langer een kraan in bedrijf blijft, hoe minder tijd, materiaal en energie er immers geïnvesteerd moet worden in de productie van een vervanger.
Tekst: Elise Noyez
