WARMTEPOMPEN  
Install Magazine 996 – maart 2024

Warmtepompen toepassen in renovatie

Een goede voorbereiding is cruciaal

Naar schatting wachten er in België nog 3 tot 3,5 miljoen woningen op een duurzame verwarmingsinstallatie. Een warmtepomp is daarvoor de meest voor de hand liggende kandidaat. Over de geschiktheid van warmtepompen voor renovatie doen er echter nogal wat verhalen de ronde. Reden genoeg voor fabrikant Weishaupt om juiste informatie te geven. De boodschap is duidelijk: warmtepompen zijn wel degelijk geschikt voor renovatie, mits een zorgvuldig ontwerp. Daarvoor is een goede voorbereiding cruciaal. Weishaupt kan de vakman hierin bijstaan. Hoe dat alles in zijn werk gaat, was het onderwerp van een podcast.

Bestaande toestand analyseren

Om de kwestie vanuit alle hoeken te belichten, kwamen drie personen aan het woord: Johan De Cuyper, CEO bij Weishaupt Belux, John Van Beveren, Product Specialist bij Weishaupt en Wannes Van den Branden, oprichter van VDB Engineering. “Welke warmtepomp in aanmerking komt, hangt af van een aantal factoren,” stelt John Van Beveren. “De eerste vraag die men moet stellen, is welke energiebron beschikbaar is: is er gelegenheid tot een boring voor een geothermische warmtepomp, of is de buitenlucht meer aangewezen? In dat laatste geval moet men ook een passende plek voor de buitenunit vinden. “

“De tweede factor is de afgifte-installatie. Een vloerverwarming op lage temperatuur is natuurlijk ideaal. Heeft de woning echter radiatoren, dan hoeft dat niet onoverkomelijk te zijn. Vaak zijn die overgedimensioneerd, zodat ze toch met lagere temperaturen kunnen werken. Tenslotte moet men kijken naar de graad van de isolatie van de woning. Zijn hier gemakkelijke verbeteringen mogelijk om de warmtevraag te beperken? Weishaupt kan de vakman in al deze kwesties bijstaan, bijvoorbeeld door uit te rekenen welk vermogen de bestaande installatie kan leveren bij verschillende temperaturen.”

“Het is belangrijk dat de bestaande toestand gedetailleerd in kaart wordt gebracht,” beaamt Wannes Van den Branden. “We beginnen altijd met een energiescan. De belangrijkste parameters daarbij zijn de isolatie, het afgiftesysteem en het huidige verbruik. Op basis daarvan gaan we na wat haalbaar is. Mocht een warmtepomp in eerste instantie niet aangewezen zijn, dan doen we een voorstel met de maatregelen die nu al genomen kunnen worden om de energieprestatie te verbeteren, met het oog op een latere meer ingrijpende renovatie.”

“Het is in elk geval kort door de bocht om te stellen dat warmtepompen alleen in nieuwbouw zouden kunnen. De ene woning is de andere niet. Een woning uit de jaren 90, bijvoorbeeld, heeft misschien niet de isolatiegraad van een huidige nieuwbouw, maar kan nog altijd geschikt zijn voor een warmtepomp. Men moet het geval per geval bekijken. Maatwerk is geboden, daarom gaat men best te rade bij een specialist in plaats van te vertrouwen op vuistregels.”

Afgifteinstallatie beoordelen

Een warmtepompinstallatie werkt het meest efficiënt met lagere vertrektemperaturen. Hoe weet men nu of een bestaande radiatorinstallatie voldoende vermogen zal leveren aan deze verwarmingsregimes. Een eenvoudige manier is een zogenaamde 50-graden test. Dat houdt in dat men de keteltemperatuur verlaagt tot 50°C en tegelijk de nachtverlaging uitschakelt. De constante verwarming aan lagere temperatuur komt overeen met de werkingswijze van een warmtepomp. Als dat voldoende comfort oplevert, kan men in gerust gemoed overschakelen. Wannes Van den Branden merkt daarbij op dat men dat toch best doet in overleg met een vakman. “Als men namelijk de temperatuur verlaagt tot 50°c, zullen de rookgassen gaan condenseren. Bij een condensatieketel is dat uiteraard geen probleem, maar er zijn nog tal van oudere ketels die niet voorzien zijn voor een condenserende werking. Als men in die gevallen toch gaat condenseren, kan dat tot gevaarlijke corrosie leiden.”

Stelt men bij de 50-graden test toch een gebrek aan comfort vast, dan hoeft dat niet het einde van het verhaal te betekenen. Doorgaans zijn de problemen beperkt tot enkele ruimtes. Door in die gevallen dan een aangepast verwarmingslichaam te zetten, bijvoorbeeld een ventiloconvector, kan men dat oplossen.

Uitzicht en geluid

Twee bezwaren die dikwijls tegen warmtepompen worden aangehaald, is dat ze lawaaierig en lelijk zouden zijn. “Dat is een erfenis uit het verleden die warmtepompen nog altijd meeslepen,” stelt Johan De Cuyper. “Design is iets waar we bij Weishaupt veel waarde aan hechten. In 2022 won onze warmtepomp zelfs de German Design Award omwille van de prestaties, het geluid en het design. Geluid is een ander aandachtspunt. Het doel van Weishaupt is daarbij duidelijk: de warmtepompen moeten fluisterstil zijn. Concreet vertaalt zich dat in een geluidsniveau van 35 dB(A) op 2 m, waarbij 35 dB(A) gelijk staat met een stille kamer. In de praktijk hoor je onze warmtepompen dus niet draaien. Dat is nodig want de geluidsnormen zijn strenger geworden. Een belangrijke overweging is daarbij burengerucht. De limiet is nu gesteld op 40 dB(A) op de perceelgrens, wat we bij Weishaupt probleemloos kunnen halen.”

De Weishaupt toestellen zijn fluisterstil dankzij hun ruime afmetingen. Om voldoende energie uit de lucht te halen, heb je een zeker debiet nodig. Dat kan je bereiken door een kleine ventilator zeer snel te laten draaien, of een grotere ventilator eerder traag. Weishaupt heeft voor die laatste oplossing gekozen omdat die minder lawaai maakt.

Hybride oplossingen

“In een doorsnee woning heeft een hybride opstelling van een ketel met een warmtepomp weinig zin,” stelt John Van Beveren. “Een warmtepomp is doorgaans in staat om de hele warmtebehoefte af te dekken. In situaties waar er grote pieklasten kunnen voorkomen, kan zo een oplossing zinvol zijn. We denken dan aan grote woningen, maar vooral ook woningen met een professioneel gedeelte, zoals een B&B of een praktijk voor een vrij beroep.”

Comfort

Op de vraag of een warmtepomp voldoende comfort kan leveren, is het antwoord unaniem ja, ook als het om sanitair warm water gaat. Omdat een warmtepomp een lager vermogen heeft dan een ketel, moet men werken met een boiler. De inhoud van de boiler moet gekozen worden in functie van de grootte van het gezin. Vergeleken met een ketel zal de opwarmtijd van de boiler misschien wat langer zijn, maar in de praktijk maakt dat nauwelijks een verschil.

Warmtepompen van Weishaupt zullen de verwachte prestaties zeker leveren. De fabrikant biedt namelijk de mogelijkheid aan om de toestellen via het internet op te volgen. Zo kunnen niet alleen mogelijk storingen of verkeerd gebruik vroegtijdig worden opgespoord. Het geeft Weishaupt ook inzicht in de werkelijke gebruiksgegevens van een reeks warmtepompen in uiteenlopende omstandigheden. Daaruit blijkt dat de vooropgestelde rendementen gehaald worden en in sommige gevallen zelfs overschreden.

Door Alex Baumans

Foto’s: Weishaupt

www.weishaupt.be